ویروس ها اولین برنامه های مخرب در شبکه های کامپیوتری به شمار می آیند. زا زمانی که ویروس کامپیوتر شکل گرفت. و اینترنت هم به گسترش آن در سایر کامپیوترها کمک کرد. متخصصین شبکه را ناگزیر کرد تا برای مسئله امنیت کامپیوتر و شبکه به فکر آنتی ویروس و سایر نرم افزارهای امنتی باشند.
زماني كه يك كد برنامة آلوده به ويروس را اجرا مي‌كنيد، كد ويروس هم پس از اجرا به همراه كد برنامه اصلي ، در وهله اول تلاش مي‌كند برنامه‌هاي ديگر را آلوده كند. اين برنامه ممكن است روي همان كامپيوتر ميزان یا برنامه‌اي بر روي كامپيوتر ديگر واقع در يك شبكه باشد. حال برنامه تازه آلوده شده نيز پس از اجرا دقيقاً عمليات مشابه قبل را به اجرا درمي‌اورد. هنگامیکه بصورت اشتراکی یک کپی از فایل آلوده را در دسترس کاربران دیگر کامپیوترها قرار می دهید ، با اجراي فايل كامپيوترهاي ديگر نيز آلوده خواهند شد. همچنين طبيعي است با اجراي هرچه بيشتر فايلهاي آلوده فايلهاي بيشتري آلوده خواهند شد.
اگر كامپيوتري آلوده به يك ويروس بوت سكتور باشد، ويروس تلاش مي‌كند در فضاهاي سيستمي فلاپي ديسكها و هارد ديسك از خود کپی هایی بجا بگذارد . سپس فلاپي آلوده مي‌تواند كامپيوترهايي را كه از روي‌آن بوت مي‌شوند و نيز يك نسخه از ويروسي كه قبلاً روي فضاي بوت يك هارد ديسك نوشته شده نيز مي‌تواند فلاپي‌هاي جديد ديگري را نيز آلوده نمايد.
به ويروسهايي كه هم قادر به آلوده كردن فايلها و هم آلوده نمودن فضاهاي بوت مي‌باشند اصطلاحاً ويروسهاي چند جزئي (multipartite) می گویند.
فايلهايي كه به توزيع ويروسها كمك مي‌كنند حاوي يك نوع عامل بالقوه مي‌باشند كه می توانند هر نوع كد اجرائي را آلوده كنند. براي مثال بعضي ويروسها كدهاي را آلوده مي‌كنند كه در بوت سكتور فلاپي ديسكها و فضای سيستمي هارد ديسكها وجود دارند.
نوع ديگر این ويروس ها كه به ويروس هاي ماكرو شناخته می شوند ، ميتوانند عمليات پردازش كلمه‌اي (word processing) يا صفحه‌هاي حاوي متن را كه از این ماكروها استفاده مي‌كنند ، آلوده می کنند. اين امر براي صفحه‌هايي با فرمت HTMl نيز صادق است.
از آنجائيكه يك كد ويروس بايد حتماً قابل اجرا شدن باشد تا اثري از خود به جاي بگذارد از اينرو فايلهايي كه كامپيوتر به عنوان داده‌هاي خالص و تميز با آنها سرو كار دارد امن هستند.
فايلهاي گرافيكي و صدا مانند فايلهايي با پسوند gif . ، jpg ، mp3، wav،…هستند .
براي مثال زماني كه يك فايل با فرمت picture را تماشا مي‌كنيد كامپيوتر شما آلوده نخواهد شد.
يك كد ويروس مجبور است كه در قالب يك فرم خاص مانند يك فايل برنامه‌اي .exe يا يك فايل متني doc كه كامپيوتر واقعاً آن را اجرا مي‌كند ، قرار گیرد .
عمليات مخفيانه ويروس در كامپيوتر
همانطور كه مي‌دانيد ويروسها برنامه‌هاي نرم افزاري هستند .آنها ميتوانند مشابه برنامه‌هايي باشند كه به صورت عمومي در يك كامپيوتر اجرا می گردند .
اثر واقعي يك ويروس بستگي به نويسنده آن دارد. بعضي از ويروسها با هدف خاص ضربه زدن به فايلها طراحي می شوند و يا اینکه در عمليات مختلف كامپيوتر دخالت کرده و ايجاد مشکل مي‌كنند.
ویروسها براحتي بدون آنكه متوجه شويد خود را تكثير کرده ، گسترش مي‌يابند ، در حين گسترش يافتن به فايلها صدمه رسانده و يا ممكن است باعث مشكلات ديگری شوند.
نكته: ويروسها قادر نيستند به سخت افزار كامپيوتر صدمه ای وارد کنند . مثلاً نمی توانند باعث ذوب شدن CPU ، سوختن هارد دیسک و یا انفجار مانیتور و غیره شوند .
ويروسها و E-mail
شما صرفا با خواندن يك متن سادة e-mail يا استفاده از netpost ، ويروسي دريافت نخواهيد كرد. بلكه بايد مراقب پيغامهاي رمز دار حاوي كدهاي اجرائي و يا پيغامهایی بود كه حاوي فايل اجرائي ضميمه شده (يك فايل برنامه‌اي كد شده و يا يك word document كه حاوي ماكروهايي باشد) می باشند. از اين رو براي به كار افتادن يك ويروس يا يك برنامه اسب تروا ، كامپيوتر مجبور به اجرای كدهایی است ميتوانند يك برنامه ضميمه شده به e-mail ، يك word document دانلود شده از اينترنت و يا حتي مواردی از روي يك فلاپي ديسك باشند.
